K E S E N I A N MELAYU
K E S E N I A
N
Kesenian atau
seni boleh dibahagikan kepada 4 bahagian iaitu :
- Seni
Suara
- Seni
Gerak
- Seni
Rupa
- Permainan
Tradisional
Menurut Kamus
Dewan
,Seni
didefinisikan
sebagai karya (sajak, lukisan, muzik, dll) yang dicipta dengan bakat
(kecekapan), hasil daripada sesuatu ciptaan.
Manakala
kesenian bermaksud
perihal seni, yang berkaitan dengan seni, keindahan
(kehalusan).
Kesenian ini
menjadi tunjang kepada kebudayaan masyarakat Melayu sejak turun temurun lagi.
Dengan adanya kesenian seperti ini identiti masyarakat Melayu lebih terserlah
dan dikenali ramai.
Kementerian
Kebudanyaan dan Kesenian telah mengambil pebagai inisiatif bagi memantapkan dan
memperkembangkan lagi kebudayaan masyarakat Melayu. Kesenian bangsa Melayu telah
diakui dunia sebagai unik dan menarik.
SENI
SUARA
Kesenian
mengikut definisi Herberth Read adalah suatu usaha untuk mencipta bentuk-bentuk
yang menyenangkan dan seni itu dijalankan pula daripada
estetika.
Dalam seni
suara kesenian Melayu dapat dibahagikan kepada dua bahagian iaitu
:
- Seni
Vokal
Seni Vokal
lahir daripada pita suara yang boleh memberi kepuasan kepada pendengar. Setiap
seni vokal itu berbeza mengikut masyarakat. Dalam masyarakat Melayu terdapat
seni vokal tanpa muzik dan seni vokal yang bergabung dengan
muzik.
Seni Vokal
tanpa muzik yang sering dinyanyikan dalam masyarakat Melayu ialah
:
<!--[if
!supportLists]-->a. <!--[endif]-->Endoi atau
dendang Siti Fatimah dan ulit anak
Endoi atau
dendang Siti Fatimah terkenal di negerii Perak, Selangor dan Negeri Sembilan
manakala ulit anak dinegeri Terengganu. Biasanya dilagukan dalam upacara
berbentuk keislaman seperti menyambut kelahiran anak atau upacara bercukur
kepala.
<!--[if
!supportLists]-->b. <!--[endif]-->Nazam atau
naban
Berasal
daripada Terengganu, Pahang dan Melaka. Dikarang dalam Bahasa Melayu yang
mengisahkan riwayat Nabi Muhamad, para Nabi Allah dan para sahabat Rasul.
Persembahan yang tidak disertai alat muzik ini memerlukan kemerduan
suara.
<!--[if
!supportLists]-->c. <!--[endif]-->Marhaban,
nasyid dan qasidah
Merupakan
nyanyian keagamaan. Marhaban ialah pujian kepada Nabi Muhamad dan dinyanyikan
dalam Bahasa Arab. Nasyid ialah nyanyian dan berbentuk dakwah Islam iaitu
terdapat dalam senikata Arab dan Melayu. Qasidah biasanya dinyanyikan dalam
bahasa Arab yang mengandungi puisi memuji Nabi Muhamad dan para
sahabat.
- Lagu
yang digabungkan dengan muzik
<!--[if
!supportLists]-->a. <!--[endif]-->Dikir
Dikir dikenali
dengan pelbagai nama seperti dikir maulud, dikir Pahang, dikir Rebana dan dikir
berarak. Dikir-dikir ini dilagukan dengan iringan pukulan rebana atau
kompang.
<!--[if
!supportLists]-->b. <!--[endif]-->Hadrah
Sejenis
nyanyian yang berasal daripada dikir. Dinyanyikan dengan iringan sejenis alat
bercorak rebana yang hampir sama dengan kompang.
<!--[if
!supportLists]-->c. <!--[endif]-->Beduan
Sejenis
naynyian rakyat negeri Perlis dan diringi dengan bunyi-bunyian gendang. Beduan
mempunyai persamaan dengan bentuk zikir dan burdah yang diringi dengan pukulan
rebana.
<!--[if
!supportLists]-->d. <!--[endif]-->Dikir
barat
Sejenis nyayian
yang terkenal dinegeri Kelantan. Nyanyiannya diringan dengan pukulan
rebana.
<!--[if
!supportLists]-->e. <!--[endif]-->Ghazal
Sejenis puisi
Arab yang berbentuk percintaan. Ghazal dinyanyiakan dengan iringan alat seperti
syeringgi, sitar, harmonium dan tabla.
- Seni
Muzik
Menurut Kamus
Dewan
Muzik
didefinisikan
sebagai gubahan bunyi yang menghasilkan bentuk dan irama yang indah dan
menyenangkan, bunyi-bunyian.
Muzik adalah
satu daya tarikan kepada manusia. Ahli-ahli falsafah berpendapat bahawa setiap
manusia mempunyai minat terhadap muzik. Keadaan ini jelas dilihat kepada reaksi
manusia terhadap bunyi-bunyian yang sudah menjadi kegemaran sejak manusia
dilahirkan. Muzik sebenarnya tidak dapat dilihat dan dinikmati dengan
pancaindera penglihatan, tetapi dirasai dengan hati atau
perasaan.
- Muzik
Tradisi Warisan Istana
Dalam
masyarakat terdapat dua kelompok masyarakat iaitu :
- Tradisi
tinggi (great tradition)
- Tradisi
rendah (little tardition)
Kumpulan
masyarakat tradisi tinggi terdiri daripada golongan bangsawan yang merupakan
golongan kelas pemerintah yang menjadikan istana sebagai pusat
kebudayaan.
Raja-raja
menubuhkan kumpulan-kumpulan muzik diistana dan latihan dianjurkan untuk
meningkatkan mutu persembahannya. Muzik nobat menjadi satu pasukan muzik istana
sejak abab ke 15 lagi. Muzik ini dimainkan dalam upacara pertabalan, kematian
raja dan upacara mengadap oleh para pembesar di hadapan balairung. Selain nobat
muzik yang berkembang melalui tradisi istana di Malaysia ialah gamelan. Gamelan
yang terkenal diTanah Melayu berasal dari kerajaa Riau-Lingga dan Johor.
Alat-alat muzik yang digunakan dalam gamelan termasuklah saron, bonang,
kerompong, gendang dan gong.
- Tradisi
Muzik Rakyat
Disamping
tradisi tinggi yang berpusat diistana, terdapat pula tradisi rendah dikalangan
rakyat biasa yang terdir daripada kaum petani dan nelayan. Perkembangan seni
muzik diperingkat masyarakat tradisi rendah lahir daripada minat anggota
masyarakat itu sendiri. Sebahagian daripada mereka mewarisi keahlian bermain
alat-alat muzik itu daripada keluarganya. Alat-alat muzik ini diperbuat daripada
bahan-bahan yang diperolehi disekeliling mereka seperti buluh, kayu, kulit
binatang dan lain-lain. Muzik rebana merupakan sejenis alat muzik yang
berkembang dalam masyarakat Melayu tradisional. Rebana dimainkan dalam
persembahan yang berunsur keislaman seperti dikir, ratib, nazam, hadrah, rodat,
maulut dan lain-lain.
- Tradisi
Muzik Melayu yang lain
Tradisi muzik
melayu yang lain seperti muzik makyong dan gendang keling diwarisi dari zaman
praislam.Gendang keling dan Mek Mulung di Kedah dan Perlis menggunakan alat
muzik seperti Gong, rebab, gendang dan serunai. Di samping berbagai – bagai
jenis muzik yang dinyatakan ,muzik wayang kulit, kuda kepang dan ghazal juga
merupakan muzik melayu tradisional dari zaman silam. Muzik wayang kulit
mengandungi alat muzik seperti gamelan dan mempunyai hubungan dengan tradisi dan
kepercayaan masyarakat pribumi. Ghazal pula berasal dari pengaruh Arab Parsi ,
yang dibawa melalui India sebelum berkembang di alam melayu. Muzik melayu asli
ialah muzik yang menyertai tarian ronggeng atau joget yang mempunyai hubungan
dengan dongdang sayang yang berkembang di Melaka dan canggung di Perlis. Dalam
Tarian kuda kepang pula terdapat alat – alat muzik paluan yang dibunyikan
mengikut rentak kuda berlari. Tarian kuda kepang ini berkembang di Johor di
kalangan masyarakat melayu keturunan Jawa.
SENI
GERAK
Seni gerak
mengandungi segala gerakan tubuh badan yang mempunyai unsur – unsur keindahan .
Seni ini dapat dilihat pada gerakan tangan , kaki , badan , mata dan anggota
badan yang lain. seni gerak orang melayu dapat dibahagikan kepada dua jenis
iaitu seni tari dan seni drama.
SENI
TARI
Seorang ahli
sejarah tarian dan muzik Jerman bernama C. Sachs telah memberikan definisi seni
tari sebagai gerakan yang berirama. Seni tari adalah pengucapan jiwa manusia
melalui gerak – geri berirama yang indah. Dalam kebudayaan melayu terdapat
berbagai – bagai jenis tarian , sama ada tarian asli ataupun tarian yang telah
dipengaruhi oleh unsur – unsur moden. Menurut Jaafar Mampak, tarian melayu asli
terbahagi kepada dua jenis. Pertama , tarian yang bercorak lemah lembut seperti
tarian mak inang dan siti payung. Kedua , tarian rancak yang merupakan hasil
daripada pengaruh tarian Portugis seperti tarian Ronggeng , Serampang Laut dan
Singapura Dua.
Seni tari boleh
dikategorikan dalam berbagai – bagai jenis. Antara pembahagian yang boleh dibuat
terhadap seni tari melayu adalah seperti berikut :
<!--[if
!supportLists]-->1. <!--[endif]-->Tarian – tarian
yang bercorak seni tari istana yang dipersembahkan pada waktu perkahwinan ,
pertabalan , istiadat menyembah dan sebagainya. Tarian – tarian ini termasuklah
tarian siti payung , mak inang , asyik , gamelan dan
sebagainya.
<!--[if
!supportLists]-->2. <!--[endif]-->Tarian – tarian
yang memperlihatkan wujudnya pengaruh Arab dan Parsi seperti tarian rodat ,
hadrah dan sebagainya.
<!--[if
!supportLists]-->3. <!--[endif]-->Tarian rakyat
seperti dondang sayang , ronggeng , joget dan sebagainya.
<!--[if
!supportLists]-->4. <!--[endif]-->Tarian yang
khusus ditarikan oleh kaum lelaki sahaja seperti tarian kuda kepang , tarian
labi – labi , tarian berdayung dan sebagainya.
TARIAN
ASLI
Tarian ini
dicipta berdasarkan lagu – lagu melayu asli dengan mengikuti irama lagu – lagu
melayu asli yang tertentu. Seni tari jenis ini ialah tarian yang dicipta
daripada lagu Makan Sirih , Gunung Banang , Sapu Tangan , Asli Selendang ,
Bentan , Telani , Asli Abadi dan sebagainya.
TARIAN
ASYIK
Tarian ini
adalah sejenis tarian klasik dari daerah – daerah di Kelantan yang ditarikan di
istana raja – raja Kelantan dan Patani. Asyik bererti kekasih , oleh itu tarian
ini bersesuaian dengan gerak – geri bersifat lemah lembut dan penuh dengan
ketertiban. Tarian ini dimulai dengan sepuluh orang penari masuk ke dewan tarian
terlebih dahulu , lalu duduk bersimpuh dengan tertibnya. Kemudian tampillah
Puteri Asyik dan mereka pun mula menari.Tarian asyik ini ditarikan dalam upacara
perkahwinan dan pada malam berinai. Tiga alat muzik penting yang digunakan ialah
rebab , gambang dan gedombak.
TARIAN AYAM
DIDIK
Tarian ini
dikatakan berasal daripada gerakan berlaga ayam, iaitu sejenis sukan yang
diminati oleh orang Melayu pada masa lampau. Tarian ini dicipta oleh ahli tarian
dinegeri Perlis. Tarian ini diringi dengan nyanyian lagu ayam
didik.
TARIAN
BALAI
Tarian ini
berasal dari daerah-daerah dinegeri Terengganu. Tarian ini ditarikan oleh
gadis-gadis kampung dalam bentuk simbolik seperti melakukan pekerjaan sawah.
Penari-penari akan menari mengelilingi balai, iaitu sejenis payung panjang
berwarna-warni yang diletakan dibawah gelanggang.
CANGGUNG
Kata tanggung
berasal dari bahasa Thai yang bererti menari. Tarian Canggung berasal dari
negeri Perlis dan menjadi popular di negeri Kedah, Perlis dan Pulau Pinang.
Tarian ini dicipta oleh seorang ahli tarian dari Kangar selepas perang dunia
kedua
TARIAN SITI WAU
BULAN
Tarian ini
berasal dari negeri Kelantan, ditarikan pada musim menuai sempena dengan temasya
dan permainan wau.
TARIAN CINTA
SAYANG
Tarian ini
berasal dari yang menggambarkan keluarga nelayan. Tarian ini menunjukan
bagaimana keluarga nelayan mengucapkan selamat jalan kepada para nelayan sebelum
turun ke laut.
TARIAN
DABUS
Tarian ini
berasal dari negeri Perak dan mengandungi unsur keagamaan yang berkait dengan
kepahlwanan Sayidina Ali.
TARIAN
GAMBUS
Tarian ini
berasal dari daerah Kuala Kangsar Perak. Tarian ini dikatakan telah dikenali
didaerah ini sejak 50 tahun yang lalu, dipercayai berasal dari negeri
Arab.
TARIAN
INAI
Tarian ini
adalah tarian istana yang ditarikan semasa majlis berkhatan anak
pembesar-pembesar istana. Ianya dipersembahkan kepada kanak-kanak ini semasa
mereka hendak dikhatankan dan duduk diatas pelamin.
TARIAN
JOGET
Tarian ini
diperngaruhi oleh kebudayaan Portugis dan dijadikan sebagai tarian sosial serta
diterima oleg berbagai-bagai kaum di Malaysia.
TARIAN KUDA
KEPANG
Tarian ini
ialah tarian warisan budaya Jawa yang terpengaruh dengan islam. Ciri kejawaan
itu jelas pada pakaian penari-penari dan unsur islam jelas semasa cerita itu
ditarikan iaitu mengisahkan pepernagan Rasullollha dan para
sahabat.
TARIAN MAK
INANG
Pada zaman
kesultanan Melayui Melaka, tarian mak inang sangat popular ditarikan pada
hari-hari kerja kahwin tetapi kini ditarikan majlis-majlis
sosial.
TARIAN
ZAPIN
Tarian ini
dikatakan berasal dari negeri Parsi . Ianya diringi dengan alat-alat muzik
seperti dabus dan marwas. Pakaian yang digunakan ialah baju
melayu.
- DRAMA
TRADISOANAL
Drama
tradisional mengikut pendapat Amin Sweeney ialah karya drama yang dianggap oleh
masyarakat yang mewarisinya sebagi hasil yang diwarisi secara turun temurun dari
generasi yang lampau. Antara seni drama tradisinal yang popular dalam masyarakat
melayu adalah seperti berikut :
MAIN
PUTERI
Drama
tradisinal ini berkembang dengan popular sekali didesa-desa dinegeri Kelantan.
Drama ini digunakan untuk mengubati orang sakit. Tok Puteri memainkan peranan
sebagai pawang atau bomoh untuk mengawal penyakit yang dibawa oleh roh-roh atau
semangat jahat.
MAKYUNG
Makyung ialah
drama tradisional yang popular dinegeri Kelantan. Drama ini berasal daripada
ritual memuja roh datuk nenek. Permianan makyung ini dikatakan berasal dari
negeri Patani.
MENORA
Menora ialah
sejenis drama tradisioanal Melayu yang dikatakan dipengaruhi oleh seni darama
Siam. Menora telah menjadi popular dinegeri Perlis, Kedah dan
Kelantan.
WAYANG
KULIT
Wayang kulit
merupakan sejenis drama tradisoanl melayu yang terbahagi kepada beberapa jenis
seperti wayang golek, wayang wang, wayang topeng dan wayang beber. Kini hanya
wayang kulit yang masih kekal.
SENI
RUPA
Seni rupa dalam
masyarakat melayu meruapakan ciptaan yang megandungi unsur-unsur seni yang
dihasilkan oleh orang melayu melalui ukiran, anyaman, tenunan, seni bina dan
sebagainya.
SENI
UKIR
Seni Ukir dalam
masyarakat melayu mempunyai hubungan rapat dengan hasil-hasil kerja tangan yang
dicipta melalui kepandaian mengukir. Ciri-ciri ukiran itu dihasilkan melalui
ukiran timbul, ukiran terbenam, ukiran tebuk dan ukiran
timbus.
SENI
KRAFTANGAN
Seni kraftangan
adalah hasil seni yang dicipta untuk digunakan, tetapi digubah dengan memasukkan
unsur-unsur seni untuk memberi bentuk yang indah dan menarik hati. Penciptaan
kraftangan itu memerlukan keahlian dan kecekapan dalam penggunaan bahan-bahan
asas yang teratur sejak dari proses awal hinggalah sesuatu hasil kraftangan itu
tercipta. Proses penciptaan kraftangan tersebut memerlukan daya estetika demi
untuk memberikan rekabentuk yang indah dan menarik.
SENI
TEMBIKAR
Seni tembikar
merupakan sejenis hasil kraftangan orang melayu yang menggunakan tanah liat yang
dibakar dan digilap. Reka bentuknya dicipta berdasarkan fungsi sesuatu barang
itu seperti periuk nasi, bekas air, bekas mennyimpan makanan seperti jeruk,
pekasam dan lain-lain. Perusahaan membuat tembiran secara tradisoanl ini masih
dilakukanoleh orang melayu khususnya di Sayung, Perak.
SENI
ANYAMAN
Menganyam
meruapakn proses menjalin jaluran daun, lidi, rotan, akar, buluh dan beberapa
jenis tumbuhan yang lain. Beberapa jenis reka bentuk kraftangan dihasilkan
melalui nyaman demi untuk mencipta sesuatu alat keperluan harian contohnya
mengahsilkan topi, tudung saji, bakul dan mengayam tikar untuk mengalas tempat
duduk.
TEKATAN
Tekatan
dikenali juga dengan nama suji dan merupakan sejenis seni kraftangan yang
popular dalam masyarakat melayu. Tekatan menggunakan kain baldu sebagai kain
dasar dan bentuk hiasannya mengambarkan rekabentuk bunga dan pohon – pohon.
Tekatan digunakan untuk membuat kasut , kipas . muka bantal dan balutan tepak
sirih. Hasil tekatan ini dibuat bagi tujuan upacara tertentu seperti dijadikan
hiasan pada upacara perkahwinan , upacara berkhatan , pertabalan raja dan
upacara – upacara kebesaran yang lain.
SENI
TENUNAN
Seni tenunan
terbahagi kepada tiga jenis iaitu tenunan biasa , tenunan ikat celup dan
songket. Tenunan songket merupakan tenunan yang paling lengkap dan cantik.
Tenunan ini merupakan satu perkembangan daripada proses tenunan biasa. Sementara
tenunan ikat pula dipercayai berkembang di istana raja – raja. Penciptaannya
lebih rumit terutama dalam proses menyongket solek atau menyolek. Jenis kain
tenunan ini dikenali juga dengan panggilan kain benang
emas.
SENI
BATIK
Batik merupakan
seni tekstil yang dihasilkan melalui proses menerapkan lilin dan mencelup kain.
Pada permulaannya kain putih yang hendak diproses menjadi kain batik itu direbus
dan dikeringkan. Kemudian kain batik itu diterapkan dengan blok tembaga yang
dicelupkan ke dalam lilin cair yang dipanaskan. Selepas diterapkan kain itu akan
diwarnakan dengan cara celupan yang berperingkat – peringkat. Selanjutnya kain
itu direbus dan divasuh sehingga bersih lalu dijemur hingga
kering.
SENI
TEMBAGA
Seni tembaga
merupakan satu lagi kraftangan orang melayu. Seni ini diperkenalkan denagn
tujuan untuk mencipta alat-alat daripada tembaga yang canti dan indah bentuknya.
Alat-alat yang dicipta dalam proses seni tembaga ini digunakan dalam
upacara-upacara adat khususnya diistana raja-raja melayu seperti alat-alat
pertabalan raja, upacara perlkahwinan atau upacara diraja yang lain. Alat-alat
tembaga ini digunakan sebagi hiasan atau perkakasan kegunaan dirumah seperti
dulang, tempat letak sireh, sudu, tempat bara, bekas perenjis air mawar dan
sebagainya
SENI
BINA
Reka bentuk
seni bina melayu lahir daripada bentuk rumah-rumah yang menjadi tempat
penginapan orang melayu. Walaupun terdapat berbagai jenis rumah melayu namun
struktur binaanya tdiak banyak berbeza . Reka bentuk rumah-rumah melayu juga
meperlihatkan wujudnya unsur-unsur seni bina dari daerah-daerah lain dialam
melayu atau dari luar alam melayu. Contohnya rumah-rumah orang melayu di negeri
Sembilan adalah bercorak seni bina rumah minangkabau
PERMAINAN
RAKYAT
Dalam tradisi
lisan, permainan ini yang dikenali juga sebagai pemainan masa lapang atau sukan
rakyat termasuk dalam kategori "folk games". Permainan ini bukan sahaja
berfungsi sebagai alat hiburan tetapi juga berperanan dalam aktiviti sosial
untuk menyerikan majlis-majlis keramaian, perkahwinan dan
sebagainya.
Permainan masa
lapang dan sukan rakyat yang lahir di dalam kebudayaan Melayu, malah dalam
kebudayaan semua dikatakan sebagai satu cara untuk pelepasan emosi manusia itu
sendiri.
Di samping
berfungsi diatas permainan tradisional dalam masyarakat Melayu memainkan
beberapa peranan yang lain seperti bertindak sebagai alat komunikasi di kalangan
anggota masyarakat.
Permainan masa
lapang bagi orang Melayu boleh dibahagikan kepada permainan untuk orang dewasa
dan permainan untuk kanak-kanak.
Permainan untuk
orang dewasa termasuklah permainan wau, sepak raga, gasing, menyabung ayam, laga
buah keras, congkak, berlaga kerbau dan lain-lain.
Permainan untuk
kanak-kanak pula termasuklah main telaga buruk, guli-guli, main galah, main
kapal terbang, cina buta, ketup atau sembunyi dan
lain-lain.
PERMAINAN
GASING
Gasing ialah
permainan rakyat yang popular dikalangan orang Melayu. Di negeri-negeri Pantai
Barat gasing diperbuat daripada kayu, sementara di negeri-negeri Pantai Timur
khususnya dinegeri Kelantan gasing diperbuat daripada
timah.
Permainan
gasing dapat dibahagikan kepada tiga jenis iaitu :
<!--[if
!supportLists]-->1. <!--[endif]-->Permainan untuk
bersuka ria
<!--[if
!supportLists]-->2. <!--[endif]-->Pertandingan
gasing
<!--[if
!supportLists]-->3. <!--[endif]-->Permainan untuk
pertunjukkan.
PERMAINAN
LAYANG-LAYANG ATAU WAU
Permainan
layang-layang atau wau mempunyai hubungan dengan kepercayaan kepada semangat
padi. Permainan wau dipercayai telah dilakukan sebagai satu cara untuk memohon
maaf kepada semangat padi yang telag menjelma menjadi seorang anak
gadis.
Permainan wau
diadakan sebagai hiburan untuk pelabagi peringkat umur. Permainan wau juga
diadakan untuk pertandingan. Pertandingan yang melihat bentuk kecantikannya
diukur dari segi keindahannya kepada bentuk, corak ciptaan, warna, keaslian
ciptaan dan ukranya.
PERMAINAN
CONGKAK
Permainan
congkak ialah sejenis permianan Melayu tradisional yang digemari oleh kaum
wanita dan kanak-kanak. Permainan ini dipercayai mula berkembang di istana iaitu
dikalangan wanita-wanita istana dan para pembesar. Mereka memainkan permainan
ini untuk menghiburkan hati pada waktu lapang dan juga bagi mengisi masa yang
banyak terluang.
Permainan
congkak menggunakan dua bahan, iaitu papan congkak dan buah congkak.
Kadang-kadang sebagai ganti papan congkak, lubang-lubangnya dibuat diatas tanah.
Sementara biji-biji congkak pula ialah guli-guli kaca, buah getah, biji saga,
batu-batu kecil dan sebagainya. Setiap papan congka hanya boleh dimainkan oleh
dua orang sahaja.
MENYABUNG
AYAM
Salah satu
permianan bercorak pertandingan yang digemari oleh masyarakat Melayu tradisional
ialah permainan menyabung binatang-binatang ternakan seperti lembu, kerbau dan
ayam. Permaina sabung ayam misalnya diadakan sempenan sesuatu upacara tertentu
yang disambut oelh masyarakat Melayu tradisional seperti ketika menyambut
kelihiran bayi, perkahwinan dan pentabakan raja.
Permainan
manyabung ayam melibatkan pertaruhan wang atau sejenis perjudian. Tetapi pemilik
ayam boleh mendapat bayaran tanpa turut serta dalam pertaruhan menyabung dengan
cara menyewakan ayamnya jika ayamnya itu telah terkenal sering beroleh
kemenangan.
SEPAK
RAGA
Sepaka raga
ialah sejenis permaInan yang menggunakan bola yang diperbuat daripada rotan yang
dianyam dua hingga tiga lapis. Sepak raga dimainkan oleh beberpapa orang pemain
yang berdiri membentuk bulatan. Permainan ini dimulai dengan salah sorang pemian
melambugkan bola kepada salah seorang pemain yang lain. Pemain lain kan
menimbang bola terbut sebelum diambil oleh orang lain.